Het Zoniënwoud is veruit de belangrijkste groene ruimte aan de rand van de hoofdstad. Het is een eeuwenoud woud met een rijke geschiedenis, het vormt een bijna uniek landschap in Europa, het is een uitzonderlijk ecosysteem en omvat een rijke fauna en flora voor een stedelijk bos. Het Zoniënwoud vervult tot vandaag de 3 traditionele functies van een woud: ecologisch, sociaal en economisch.

De ecologische, recreatieve en lanschapsaspecten winnen echter aan belang: zij vormen duidelijk de toekomst van dit woud. Het vrijwaren van dit patrimonium op lange termijn vergt een grondige kennis van de functies die het uitoefent, zijn waarde, zijn kwetsbaarheid en de druk waaraan het moet weerstaan.

Een Beheerplan

In april 2003 keurde de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een Beheerplan goed. Dit plan omvat heel wat maatregelen zoals:

• het beschermen of herstellen van specifieke milieus
• het gedeeltelijk behouden van de beukenkathedraal
• streven naar een natuurlijke regeneratie van de bomen
• het grond- en oppervlaktewater beschermen
• tegemoet komen aan de vele wensen van het publiek inzake recreatie....

Om de coördinatie tussen de 3 Gewesten te verbeteren (de waterlopen en wandelpaden lopen over de gewestgrenzen heen, de autosnelwegen geven aanleiding tot dezelfde knelpunten in de drie Gewesten,...) werd op 30 april 2012 het overlegmodel in het kader van de structuurvisie van het Zoniënwoud ondertekend door de Vlaamse, Brusselse en Waalse ministers van Leefmilieu. Hiermee leggen de drie regio's vast hoe deze strctuurvisie zich ter plaatse in de komende jaren moet uiten in concrete maatregelen zoals

• sturing vanuit goed uitgeruste poorten van de verschillende ontspanningsvormen voor het publiek
• recreatieve en ecologische netwerken van het woud verbinden met zijn omgeving
• beperking van de ruimtelijke versnippering en de verstoring veroorzaakt door de vele wegen die het woud doorsnijden (aanleg van ecoducten),.... 

Vandaag en morgen

Het Zoniënwoud heeft zich door de eeuwen heen steeds moeten aanpassen aan nieuwe omstandigheden en bedreigingen. Vandaag wegen versnippering en klimaatswijziging zwaar op het woud: de aardrijkskundige versnippering veroorzaakt door verbindingswegen, de administratieve versnippering, gevolg van de regionalisering. De opwarming is de bedreiging van de toekomst: als ze echt onafwendbaar is vraagt men zich af hoe Zoniën zich zal kunnen aanpassen. Temeer daar de snelheid waarmee het fenomeen zich voltrekt iedere vorm van spontane , natuurlijke aanpassing uitsluit.

Het komt er dus op aan de krachten te bundelen van allen die het woud willen vrijwaren.
Dit houdt in dat onze vereniging iedereen die het Zoniënwoud wenst te bestuderen en te beschermen, met open armen ontvangt. Hoe talrijker en gemotiveerder de Vrienden van het Zoniënwoud, hoe zwaarder wij zullen doorwegen op de beslissingen die betrekking hebben op het behoud en de evolutie van het woud en het hele ecosysteem waarin het zich bevindt.

Bronlijst

Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Ontdek het Zoniënwoud, (1992).

Brussels Instituut voor Milieubeheer, Het Zoniënwoud, (2006)

Zicht op Zoniën, Lente/Zomer 2012, Lente/Zomer 2013

De Vrienden van het Zoniënwoud, Het Zoniënwoud. Een nieuwe visie op een patrimonium met toekomst, Mardaga (2009).